Konferencje
Ferdynand Ruszczyc, "W świat", 1901 [fragment]
III Konferencja Naukowa Sztuki Nowoczesnej w Toruniu
Szpetne w sztukach pięknych. Brzydota, deformacja i ekspresja w sztuce nowoczesnej
26-28 listopada 2009
Centrum Sztuki Współczesnej "Znaki Czasu" w Toruniu
Temat konferencji
Tematem kolejnej konferencji, organizowanej co dwa lata na UMK, była jedna z podstawowych kategorii w sztuce od połowy XIX wieku, gdy Karl Rosenkranz, prof. Uniwersytetu Królewieckiego, opublikował książkę "Ästhetik des Hässlichen" (1853). Tytuł konferencji był tytułem artykułu wybitnego polskiego estetyka i krytyka sztuki Henryka Struvego, opublikowanego w "Kłosach" w 1888 roku.
Referaty poświęcone zostały zagadnieniom naturalizmu i estetycznej waloryzacji brzydoty w sztuce II połowy XIX wieku, deformacji opierającej się na naturalistycznym ("biologicznym") podłożu i groteski m.in. w ekspresjonizmie, nowej rzeczowości, Ecole de Paris, nadrealizmie i w nawiązaniach do tych kierunków w sztuce po 1945 roku, wreszcie zagadnieniom ekspresji w sztuce współczesnej, inspirowanej rzeczywistością "zdegradowaną" (Dubuffet, Kantor) , chorobami (psychicznymi, cywilizacyjnymi), wydarzeniami politycznymi (wojny, Holocaust) i społecznymi (nietolerancja rasowa, wyznaniowa, seksualna), często sięgającej po drastyczne środki wypowiedzi (m.in. Akcjoniści wiedeńscy).
Konferencja objęła problematykę sztuki polskiej i światowej (w tym azjatyckiej i afrykańskiej).
Organizatorzy
Zakład Historii Sztuki Nowoczesnej Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika i Stowarzyszenie Sztuki Nowoczesnej w Toruniu:
- prof. dr hab. Jerzy Malinowski; dr Małgorzata Geron, dr Małgorzata Jankowska i dr Katarzyna Kulpińska.
Uczestnicy konferencji
26 listopada
- Prof. dr hab. Jerzy Malinowski (UMK): Otwarcie konferencji.
- Mateusz Soliński (Muzeum Okręgowe im. L.Wyczółkowskiego w Bydgoszczy): Kategoria brzydoty - próba definicji.
- Dr Kazimierz Piotrowski (ASP Łódź): Dialektyka i doskonałość brzydoty(od nowoczesności satanistycznej do totalitarnej).
- Dr Mateusz Salwa (UW): Aktualność brzydoty.
- Małgorzata Gamrat (UJ): Funkcje "szpetoty" w muzyce: Estetyka - Inspiracja - Materia - Ekspresja.
- Agnieszka Świętosławska (UŁ): Szpetne twarze, szpetne dusze. O wpływach teorii fizjonomicznych na malarstwo Feliksa Pęczarskiego.
- Dr Beata Cisowska (Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie): Pierwiastki naturalistyczne w powieści Antoniego Sygietyńskiego "Na skałach Calvados".
- Dr Agnieszka Rosales Rodriguez (UW, MNW): Brzydota, mistycyzm i groza. Joris - Karl Huysmans i sztuka nowoczesna.
- Olga Bazelak (Warszawa): Wzniosła groteska - o młodopolskich przedstawieniach Salome.
- Małgorzata Stalmierska (IS PAN): "Sztuka nie jest (...) piękno.". Ekspresja i deformacja w teorii i krytyce sztuki Stanisława Przybyszewskiego.
- Agnieszka Salamon (MNP): Piękno jako siła odwodząca od Ducha. Deformacja i brzydota w twórczości plastycznej Jerzego Hulewicza (1884 - 1941).
- Dr Małgorzata Geron (UMK): "Z uczuciem wstrętu opuściwszy (...) wystawę.". Deformacja i ekspresja w twórczości formistów.
- Dr Dariusz Pniewski (UMK): Ekstaza - eros i sacrum. "Maria Magdalena" Gustawa Daniłowskiego.
- Dr Anna Manicka (MNW): "Dux malorum femina?" Dualizm postawy twórczej B.W. Linkego (1906-1962) w stosunku do kwestii kobiecej w dwudziestoleciu międzywojennym.
- Dr Katarzyna Kulpińska (UMK): Brzydota w graficznym reportażu miejskim Leopolda Lewickiego.
- Dr Łukasz Kiepuszewski (UAM): O materii portretów Chaima Soutine'a.
- Dr Marta Ipczyńska - Budziak (UMK): Ekspresja i naturalizm w słowackiej grafice artystycznej dwudziestolecia międzywojennego.
- Małgorzata Zawadzka (UW): "Opium" Jeana Cocteau - ilustrowany "Dziennik kuracji odwykowej".
- Dr Ewa Wojtyniak-Dębińska (ASP Łódź): Brzydota w twórczości surrealistów jako wyraz archetypu Cienia.
- Dr Artur Kamczycki (UAM): Syjonistyczna restytucja obrazu "brzydkiego Żyda". Przekład Teodora Herzla.
- Dr Inka Michalak (UŁ): Brzydki, Skąpy i Przebiegły - negatywny wizerunek Żyda w polskiej ikonografii przełomu XIX i XX wieku.
- Magdalena Maciudzińska (UAM): Propaganda antysemicka w prasie niemieckiej pierwszej połowy XX wieku.
27 listopada
- Anna Lisko - Czerwińska (UMK): Getto, cebule, kościotrupy - prawda wczesnej twórczości Marka Oberländera.
- Dr Andrzej Jarosz (UWr): Deformacja i ekspresja bohaterów dziecięcych w sztuce Waldemara Cwenarskiego.
- Filip Pręgowski (UMK): Szpetne czy figuralne? Malarstwo Francisa Bacona wobec refleksji Gillesa Deluze'a i Jean - François Lyotarda.
- Dr Bartłomiej Gutowski (UKSW): Fight Racism! Sztuka wobec rasizmu i antysemityzmu.
- Maria Jaźwińska (Warszawa): Estetyka brzydoty czy estetyka realizmu? Rozważania nad sposobami obrazowania w sztuce japońskiej.
- Magdalena Furmanik-Kowalska (UMK): Krwawy sznur. Kilka kontekstów cyklu fotograficznego "Bind" autorstwa Ryoko Suzuki.
- Dr Radosław Siedliński (Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych): Deformacje cielesne we współczesnym komiksie japońskim. Casus Maruo Suehiro.
- Joanna Zaremba-Penk (UMK): Maruo Suehiro. Artysta nieśmiały, a "erotic - grotesque".
- Dr Aneta Pawłowska (UŁ): "Black is beautiful: from Rubens to Dumas", kilka słów o wystawie z Nieuwe Kerk w Amsterdamie z roku 2008, w kontekście przemian norm estetycznych.
- Małgorzata Kozłowska (UMK): Od brzydoty treści do brzydoty formy. Rola komunikatu w twórczości Grupy Dziewięciu Grafików.
- Dr Marcin Lachowski (KUL): Konwulsyjne piękno w powojennych fotografiach Zbigniewa Dłubaka.
- Dr Elżbieta Kal (Akademia Pomorska, Słupsk): Antyestetyzm w teorii i praktyce artystycznej realizmu socjalistycznego.
- Dr Joanna Bielska-Krawczyk (UMK): Szpetni XX-wieczni. Rola szpetoty w ilustracjach Lebensteina do opowiadań Herlinga-Grudzińskiego.
- Ewa Linkiewicz (UŚ Katowice): Ekspresja w sztuce na podstawie rzeczywistości "zdegradowanej" Tadeusza Kantora.
- Dr hab. Eleonora Jedlińska (UŁ): Obraz i myśl. Wobec rzeczywistości zdegradowanej. "Kosmos - Tango Śmierci - w powiązaniu z Blakiem". Marek Chlanda.
- Lucjan Hanak (Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku): Groteskowo - absurdalna - dehumanizacja postaci ludzkiej w polskiej szkole plakatu z kolekcji Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku.
- Dr Roman Nieczyporowski (ASP Gdańsk): Paul Celan w twórczości Anselma Kiefera, czyli problem piękna i pamięci po Holocauście.
- Dr Piotr Majewski (UMCS): Nawrót do "prymitywu" w obrazach i rzeźbach figuratywnych Jeana Dubuffeta.
- Dr Marek Krejči (IS Czeskiej Akademii Nauk, Praga): Robinsoni za murami więzienia.
- Dr hab. Maria Hussakowska (UJ): Co szpetnego dostrzegł Umberto Eco w sztuce (pięknej) Niki de Saint Phalle.
- Małgorzata Maria Grąbczewska (Biblioteka Polska w Paryżu): Patologia artystyczna. Paul Richter i Henry Meige w paryskiej Ecole des Beaux - Arts.
- Lidia Klein (MNW): Abject architecture.
- Anna England (UWr): Poo art - o ocaleniu przed kiczem w sztuce współczesnej.
28 listopada
- Anna Dzierżyc-Horniak (UMK): Poza pięknem i brzydotą. Awangardowy "zmierzch sztuki" w Galerii Foksal.
- Dr hab. Anna Markowska (UWr): A/Estetyczne - polityczne. Współczesne malarstwo europejskie wobec malarskiej estetyki.
- Joanna Kordjak (MNW): Pod powierzchnią skóry.
- Karolina Tomczak (UWr): Brzydota, deformacja i ekspresja jako narzędzia ironii w sztuce polskich artystek 2 poł. XX wieku.
- Dr Dorota Grubba (UMK): Psychogeografia Wandy Czełkowskiej.
- Dr Małgorzata Jankowska UMK): Krew - mój największy skarb. Krew jako motyw sztuki współczesnej.
- Joanna Jawiczuk (UMCS, KUL): Dysfunkcyjność ciała - sztuka odrzucająca podział wg kategorii braku i pełni.
- Dr Małgorzata Kierkus-Prus (UWM Olsztyn): Ciało chore, deformacja kiczowa - uwagi o postawach artystów wobec cielesności.
- Magdalena Zdrenka-Ciałkowska (UMK): Świadectwo negatywu. Fotograficzne realizacje Borysa Michajłowa.
- Dr Katarzyna Chrudzimska-Uhera (UKSW): Szpetny człowiek - między aktem a hybrydą. Rzeźbiarski obraz człowieka przełomu tysiącleci.
- Natalia Kaliś (IS PAN): Rys groteskowy w manifestacjach Jerzego Beresia.
- Dr Katarzyna Lewandowska-Michalska (UMK, CSW Toruń): David Nebreda - "Ten co oddał ciało sztuce".
- Dr Jowita Jagla (UŁ): "Ciało z prawem do szacunku". Obrona drogi Gunthera von Hagens do sławy.
- Dr hab. Tomasz de Rosset (UMK): Śmietnik czy kolekcja?